Việc tính toán doanh thu biên giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả chiến lược kinh doanh của sản phẩm, và quyết định liệu việc bán thêm một đơn vị hàng hóa có mang lại lợi nhuận cao hay không. Phân tích doanh thu biên cũng giúp doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược kinh doanh để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, đem lại lợi ích tối đa cho doanh nghiệp. Từ đó, doanh nghiệp có thể tìm ra chiến lược phù hợp để đạt được lợi nhuận tốt nhất.
Doanh thu biên là gì?
Doanh thu biên (hay còn gọi Marginal Revenue) chính là phần tăng (hoặc giảm) của doanh thu khi sản lượng có thay đổi nhỏ. Khi doanh nghiệp thay đổi một lượng nhỏ sản phẩm (tăng hoặc giảm) thì doanh thu cũng thay đổi 1 lượng tương ứng.
Doanh thu biên MR còn được xem là lượng thay đổi doanh thu khi sản lượng thay đổi (tăng hoặc giảm) 1 đơn vị
Công thức tính doanh thu biên
- Giá sản phẩm: p
- Sản lượng sản phẩm: x
- Tổng doanh thu sản phẩm: R = R(x) = p.x
- Thị trường cạnh tranh: p = p0
Thị trường độc quyền xác định bởi hàm cầu: p = f(x) (trong trường hợp cạnh tranh thì p mới là hằng số, trong thị trường độc quyền thì p phụ thuộc sản lượng)
Hàm doanh thu trung bình trên 1 đơn vị sản phẩm: R = R(x) = R(x) / x
Công thức tính doanh thu biên sẽ là:
MR = R'(x)
Ví dụ Doanh thu biên
Ví dụ 1
Công ty dầu có hàm doanh thu : R = R(x) = 100x – x2 , x ≥ 0
x là số lượng sản phẩm thùng dầu được bán ra mỗi ngày
a) Yêu cầu tìm hàm doanh thu biên tại mỗi giá trị x
b) Tìm doanh thu biên khi số lượng thùng dầu được bán ra là 20.000 trong đó x = 20 (x đơn vị 1000 thùng)
Trước khi giải bài ví dụ chúng ta nên ghi ra các công thức:
- Doanh thu: R(x) = p.x
- Doanh thu trung bình: R = R(x) = R(x) / x
- Doanh thu biên: R'(x) = MR
a) Tìm R'(x)?
R'(x) = (100x – x2 )’ = 100 – 2x
b) R'(20) = 100 – 2 * 20 = 60 (nghìn $)
Ý nghĩa của R'(20): Tại mức sản lượng 20 nếu tăng sản lượng tăng thêm 1 đơn vị (1000 sản phẩm) x=21 thì doanh thu tăng xấp xỉ thêm 60.000$ (xấp xỉ bằng doanh thu biên). Thay số x=20 vào ta tính được R(20) = 100 * 20 – 202 = 1600, R(21) = 1659, R(20) – R(21) = 59
Ví dụ 2
Nếu nhu cầu về 1 sản phẩm trong thị trường độc quyền được đưa ra bởi hàm: p= 16 – 0.02x
Trong đó x là số đơn vị và p là giá mỗi đơn vị
a) Tìm hàm tổng doanh thu.
b) Tìm doanh thu biên cho sản phẩm này tại x = 40
Bài giải:
a) Hàm tổng doanh thu R(x) = px = (16 – 0.02x) * x = 16x – 0.02x2
b) Hàm doanh thu cận biên là: MR = R'(x) = 16 – 0.04x
Tại x = 40 thì R'(40) = 16 – 0.04 * 40 = 14.40$ trên một đơn vị sản phẩm. Do đó mặt hàng thứ 41 (nghĩa là tăng lên 1 sản phẩm) được bán sẽ tăng tổng doanh thu xấp xỉ khoảng 14.40$
- Nếu không tăng 1 đơn vị sản phẩm mà bạn tăng lên thành 5 sản phẩm nữa thì nó sẽ tăng lên: 5 * 14.40$ = 72$
- Nếu ta tính trực tiếp thì: R(45) – R(40) = (16 – 0.02*45)*45 – (16 – 0.02*40)*40 = 679.5$ – 608$ = 71.50$ xấp xỉ bằng 72$
Một số câu hỏi liên quan đến doanh thu biên
Doanh thu biên có phải là lợi nhuận?
Doanh thu cận biên chỉ tính đến số tiền thu được từ việc bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ, mà không bao gồm bất kỳ chi phí nào liên quan đến việc sản xuất hoặc bán hàng hoá. Do đó, doanh thu cận biên và lợi nhuận là hai khái niệm khác nhau.
Doanh thu biên có quan trọng không?
Doanh thu biên là một chỉ số rất quan trọng vì nó liên quan đến hiệu quả hoạt động của công ty. Lý tưởng nhất là khi công ty sản xuất và bán hàng hóa với mức doanh thu cận biên bằng chi phí cận biên. Nếu công ty bán hàng với mức doanh thu vượt quá mức này, thì có nghĩa là chi phí phát sinh cao hơn doanh thu nhận được cho mỗi hàng hóa. Điều này giúp đánh giá khả năng sản xuất và bán hàng của công ty và đưa ra các quyết định kinh doanh thích hợp.
Doanh thu biên có số âm không?
Nếu doanh thu cận biên là âm, điều này có nghĩa là tổng doanh thu giảm khi bán các đơn vị bổ sung. Điều này có thể xảy ra khi công ty phải giảm giá để bán các đơn vị đó. Trong tình huống này, để tối ưu hóa doanh thu cận biên, công ty sẽ lựa chọn bán ít hàng hóa hơn nhưng với mức giá trung bình cao hơn, để đạt được mức doanh thu tối đa.
Tổng kết
Doanh thu biên thể hiện khả năng kiếm được lợi nhuận của một doanh nghiệp trên mỗi đơn vị sản phẩm được bán và được tính bằng cách lấy tổng lợi nhuận chia cho tổng doanh thu. Doanh thu cận biên có ý nghĩa quan trọng để đánh giá năng lực cạnh tranh và năng suất của doanh nghiệp, đồng thời cũng là chỉ tiêu quan trọng để quản lý chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Doanh thu cận biên càng cao thì doanh nghiệp càng có lãi, tăng khả năng cạnh tranh và tiềm năng tăng trưởng trên thị trường.
